Przeszukanie mieszkania – kiedy funkcjonariusze mogą je przeprowadzić?

Nocny dzwonek do drzwi, huk walenia kolbą i polecenie „otwierać, policja!” – przeszukanie mieszkania potrafi sparaliżować nawet najbardziej opanowaną osobę. Adwokat Międzychód wyjaśnia, kiedy funkcjonariusze mogą wejść do Twojego domu, czego dokładnie mogą szukać oraz jak świadomie korzystać z przysługujących praw, by uniknąć niepotrzebnych strat i stresu.

Podstawy prawne przeszukania

• Konstytucja RP gwarantuje nienaruszalność mieszkania – ingerencja jest dopuszczalna tylko w przypadkach określonych przez ustawę.

• Kodeks postępowania karnego (k.p.k.) – opisuje przesłanki, tryb i prawa uczestników przeszukania.

• Ustawa o Policji – wskazuje, kto i w jakich sytuacjach jest uprawniony do przeprowadzenia czynności.

Funkcjonariusze mogą przeszukać mieszkanie, gdy:

1. Istnieje uzasadnione podejrzenie, że znajdują się tam przedmioty lub osoby mogące stanowić dowód w sprawie.

2. Dysponują postanowieniem sądu lub prokuratora.

3. W przypadkach niecierpiących zwłoki (np. pościg za sprawcą) – także bez postanowienia, ale muszą je dostarczyć do 7 dni.

1. Zażądaj okazania dokumentów

Poproś o legitymację i postanowienie o przeszukaniu. Gdy funkcjonariusze wchodzą „na gorącym uczynku”, odnotuj w protokole, że nakazu nie przedstawiono.

2. Sprawdź zakres czynności

Postanowienie powinno zawierać: osobę, miejsce, przedmiot poszukiwań i podstawę prawną. Jeśli funkcjonariusze przekraczają wskazany zakres, masz prawo zwrócić uwagę i wnosić zastrzeżenia.

3. Zadbaj o obecność świadka

Przeszukanie przeprowadza się w obecności domownika, a gdy to niemożliwe – przywołanego przez policję sąsiada. Możesz zaproponować zaufaną osobę (np. krewnego), jeżeli jest pod ręką.

4. Zachowaj spokój i obserwuj

Notuj, które pomieszczenia są otwierane, jakie przedmioty zabezpieczane i w jaki sposób pakowane. Przysługują Ci:

• prawo do kopii protokołu,

• prawo do spisu zatrzymanych rzeczy z podpisami funkcjonariuszy i świadków.

5. Czytaj i podpisuj protokół z uwagami

Przed podpisaniem dokładnie przeczytaj. W razie nieścisłości dopisz własne komentarze (np. „brak postanowienia przy czynności”).

6. Skorzystaj z pomocy obrońcy

Możesz rozważyć telefon do prawnika – obrońca ma prawo wziąć udział w czynności, jeśli dotrze na miejsce w rozsądnym czasie. Kontakt z prawnikiem jest poufny.

7. Złóż zażalenie, gdy naruszono prawa

Jeżeli uważasz, że przeszukanie było bezpodstawne lub prowadzone z naruszeniem procedur, możesz w ciągu 7 dni złożyć zażalenie do sądu za pośrednictwem prokuratora prowadzącego sprawę.

Co zrobić?

• 🆔 Sprawdź legitymację i postanowienie o przeszukaniu.

• 🗂 Zrób zdjęcia dokumentów (jeśli pozwolą) lub zanotuj ich dane.

• 👁 Obserwuj czynności – zwracaj uwagę na sposób zabezpieczania rzeczy.

• 🖊 Dopisz uwagi w protokole przed podpisaniem.

• 📞 Zadzwoń do adwokata – przekaż podstawowe informacje o sprawie.

• ⏳ Pilnuj terminu 7 dni, jeśli chcesz złożyć zażalenie.

Częste błędy i pułapki

„Przeszukanie bez nakazu jest nielegalne”

Prawo przewiduje wyjątki od wymogu postanowienia – np. pościg lub informacje o zagrożeniu życia. Dopiero sąd ocenia, czy przesłanki rzeczywiście istniały.

Brak zastrzeżeń w protokole

Po zakończeniu czynności emocje opadają, a protokół staje się kluczowym dowodem. Bez adnotacji trudniej potem wykazać nadużycia (np. uszkodzenie mienia).

Samowolne utrudnianie czynności

Uniemożliwianie przeszukania może zostać potraktowane jako przestępstwo. Lepiej współpracować, ale świadomie – obserwować, dokumentować i korzystać z prawa do obrony.

Nieodebrane postanowienie po fakcie

Gdy policja przeszukuje mieszkanie bez nakazu, musi dostarczyć postanowienie w ciągu 7 dni. Warto je odebrać i przeanalizować z prawnikiem; to punkt wyjścia do ewentualnej skargi.

Przeszukanie mieszkania to ingerencja w Twoją prywatność – ale nie oznacza utraty wszystkich praw. Znajomość procedury i szybki kontakt z prawnikiem pomagają zabezpieczyć interesy: zminimalizować ryzyko uszkodzeń, odzyskać zatrzymane przedmioty lub podważyć bezpodstawne działania funkcjonariuszy.

Jeśli spotkała Cię podobna sytuacja lub spodziewasz się wizyty organów ścigania, warto omówić możliwe scenariusze z profesjonalistą. Skontaktuj się z kancelarią Aleksandra Rodakiewicz:

Tel. 605-608-608
E-mail: adwokat@adwokatrodakiewicz.pl

Razem przeanalizujemy okoliczności i przygotujemy najlepszą strategię obrony.